Người ở đừng về - Quan họ Bắc Ninh

Người ở đừng về

(Link: http://vi.wikipedia.org/wiki/Người_ở_đừng_về)

Người ở đừng về là tên một bài hát dân ca Quan họ Bắc Ninh do Xuân Tứ cải biên từ bài Quan họ cổ Chuông vàng gác cửa tam quan và bài hát được phát triển từ một bài thơ dân gian. Bài hát thường được cất lên vào lúc hội tàn, khi "giã bạn", có thể do bên liền anh hoặc liền chị hát. Bài hát nghe da diết, khẩn khoản như muốn níu kéo người nghe ở lại. Tình cảm của người hát với người nghe không chỉ thể hiện ở một câu hát, câu gọi mà thể hiện cả trong những câu dặn dò. Đến khi biết được rằng không thể níu kéo được, thì câu hát chuyển sang dặn người đi phải cận thận "sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua" và còn dặn với một câu khiêm nhường rằng, nếu gặp ai hơn thì kết còn ai bằng thì hãy đợi người hát. Trong mỗi đoạn hát đều có phần mở và kết chốt lại với câu "Người ơi! Người ở đừng về".

Lời bài hát

Người ơi! Người ở đừng về,

Người về em vẫn (í i ì í i í i i) có mấy trông (i ì) theo,

Trông (ì í a a) nước tình (a) chung là như nước chảy,

Mà này cũng có a trông bèo, trông bèo là bèo trôi.

Người ơi người ở đừng về.

Người về em vẫn (í i ì í i í i i) có mấy khóc (i ì) thầm,

Ðôi (ì í a a) bên là bên sóng như vạt áo,

Mà này cũng có (a) ướt đầm, ướt đầm như mưa,

Người ơi người ở đừng về.

Người về em dặn (í i ì í i í i i) có mấy lời này rằng,

Sông (ì í a a) sâu là sâu sông nên chớ lội,

Mà này cũng có (a) đò đầy, đò đầy người chớ qua,

Người ơi người ở đừng về.

Người về em dặn (í i ì í i í i i) có mấy lời này rằng,

Đâu (ì í a a) hơn là hơn đâu hơn người kết,

Mà này rằng có (a) đâu bằng, đâu bằng người đợi em,

Người ơi người ở đừng về.

Người về em dặn (í i ì í i í i i) có mấy tái hồi,

Yêu (ì í a a) em thời em mong anh gìn giữ

Mà này cũng có (a) đừng ngồi, đừng ngồi với ai.

Người ơi người ở đừng về.

Người ơi! Người ở em về!

Lời bài thơ

Người ơi người ở đừng về

Người về em vẫn khóc thầm

Đôi bên vạt áo ướt đầm như mưa

Người ơi người ở đừng về

Người về em vẫn trông theo,

Trông nước nước nước chảy, trông bèo bèo trôi

Người ơi người ở đừng về

Người về em nhắn tái hồi

Yêu em xin chớ đứng ngồi với ai

Thông tin thêm

Bài hát được sử dụng khá nhiều trong các bộ phim có chủ đề về Quan họ, như phim Đến hẹn lại lên của đạo diễn Trần Vũ.

Nhạc sĩ Trần Hoàn cũng đã sáng tác bài hát Lời Bác dặn trước lúc đi xa có nhắc đến bài dân ca quan họ này, còn nhạc sĩ Lê Minh Sơn cũng đã khai thác chất liệu dân ca trong bài này để sáng tác một bài hát mới Người ở người về.

Còn câu "Rằng yêu em… người ơi… người ở, đến cao nguyên người ở...đừng về" có trong bài hát "Nghe câu quan họ trên cao nguyên" do Vũ Thiết sáng tác, phát triển từ thơ của Vũ Chỉnh. Trong chùm ca khúc viết về chiến tranh Việt Nam, nhạc sĩ An Thuyên cũng đã sáng tác bài hát "Khi xe tăng qua miền quan họ" : "Người ơi người ở...áo em ướt đầm rồi...mai lên biên giới...tình em lưu luyến...". Còn Nhất Sinh cũng đã gửi gắm tình cảm của mình qua câu hát "Chỉ mong gặp em người em gái, hát câu dân ca, người ở đừng về" trong bài Tơ hồng...